Skip to content Skip to main navigation Skip to footer

The North Wales Way

Safle
Treftadaeth
y Byd

Mae Dyfrbont a’r Gamlas Pontcysyllte yn cynnwys grŵp di-dor o nodweddion peirianneg sifil o gyfnod arwrol o welliannau trafnidiaeth yn ystod y Chwyldro Diwydiannol ym Mhrydain. Daeth y gamlas â chludiant ar ddŵr o iseldiroedd Lloegr i dir garw ucheldir Cymru, gan ddefnyddio technegau arloesol i groesi dau ddyffryn ag afonydd a’r crib rhyngddynt. Cafodd ei adeiladu rhwng 1795 a 1808 gan ddau ffigurau eithriadol yn natblygiad peirianneg sifil: Thomas Telford a William Jessop. Trwy eu perthynas ddeinamig daeth y gamlas yn faes arbrofi ar gyfer syniadau newydd a gafodd eu dwyn ymlaen i waith peirianneg dilynol yn rhyngwladol.

Mae Dyfrbont a Chamlas Pontcysyllte yn henebion rhagorol o oes y camlesi yn y Deyrnas Unedig, a ffynnodd o’r 1760au hyd nes y sefydlwyd y rhwydwaith rheilffyrdd locomotif o’r 1830au. Cyrhaeddodd adeiladu camlesi ei anterth ar ôl 1790, yn ystod yr hyn a elwir y ‘Camlas Mania’ a welodd 1,180 milltir / 1,900 cilometr o ddyfrffyrdd newydd yn cael eu cwblhau mewn dim ond 20 mlynedd. Cynrychiolodd y gwaith o adeiladu rhwydwaith o gamlesi ym Mhrydain i ddarparu cludiant ar gyfer deunyddiau a nwyddau crai gyfnod newydd yn hanes mordwyaeth fewndirol ac roedd yn ffactor sylfaenol yn y Chwyldro Diwydiannol, gan alluogi a hyrwyddo twf economaidd cyflym, arbenigedd rhanbarthol a threfoli.

Pontcysyllte Aqueduct
Pontcysyllte Aqueduct